پیشرفت چشمگیر دبی در سال‌های اخیر این سوال را برای همگان ایجاد کرده‌است که چه کسی سنگ بنای تصمیم بر این تغییرات بنیادین را بنا گذاشت؟ برای پاسخ به این سوال لازم است که با بیوگرافی حاکم دبی یعنی محمد بن راشد آل مکتوم که لقب معمار دبی نوین را به وی اطلاق کرده‌اند آشنا شوید چرا که از سال ۲۰۰۶ که او به این سمت برگزیده شد اصلاحات عمده‌ای را در ساختار و دیگر جوانب دولت امارات متحده عربی ایجاد کرد به گونه‌ای که این تحولات دبی را به قطب گردشگری خاورمیانه تبدیل کرد. میزان درخواست صدور ویزای دبی در سال‌های اخیر موید این موضوع است که این کشور بیابانی توانسته‌است با تمهیدات هوشمندانه توجه مردم دنیا را به خود جلب نماید و کشش لازم جهت جذب توریست را فراهم کند.
محمد بن راشد آل مکتوم ملقب به شیخ محمد در ۱۵ ژوئیه سال ۱۹۴۹ در شهر دبی به دنیا آمده‌است. او سومین پسر از چهار پسر راشد بن سعید آل مکتوم است که از همان زمان کودکی پس از مرگ پدربزرگش و با به تخت نشستن پدرش آموزش‌های لازم برای ورود به حکومت در آینده را آموخت به گونه‌ای که در چهار سالگی با زبان عربی و تعلیمات اسلامی آشنا شد و پس از طی مدارج تحصیلی در سال ۱۹۶۹ به همراه عموزاده‌اش به لندن سفر کرد و در آنجا شروع به یادگیری زبان انگلیسی نمود تا جایی که به عنوان دانش آموز برتر، موفق به کسب جایزه مشترک‌الامنافع با شمشیر افتخار شد. وی پس از طی مراحل مختلف و کسب تجربه و مهارت در سال ۱۹۹۵ به عنوان ولیعهد دبی انتخاب شد. او در نهایت پس از مرگ برادر بزرگ‌ترش در ۴ ژانویه سال ۲۰۰۶ به امیری دبی منتصب شد.
شیخ محمد بن راشد آل مکتوم در سال ۱۹۷۹ با همسر اولش «شیخه هند بنت مکتوم بن جمعه آل مکتوم» ازدواج کرد که از وی ۱۹ فرزند دارد. هم‌چنین حاکم ۷۳ ساله دبی در سال ۲۰۰۴ «شاهدخت هیا بنت الحسین» دختر ملک حسین پادشاه پیشین اردن را به همسری خود دراورد که از او نیز صاحب دو فرزند به نام‌های الجلیله و زاید است. شیخ محمد در مجموع دارای هشت پسر و سیزده دختر است. البته لازم به ذکر است که شاهدخت هیا در سال ۲۰۰۹ به همراه دو دخترش از دبی فرار کرد و به کشور آلمان پناهنده شد که این امر بر روی روابط سیاسی بین دو کشور تاثیر گذاشت.
پس از اینکه شیخ محمد در سال ۱۹۹۵ با حکم قطعی شیخ مکتوم بن راشد به ولیعهدی دبی منصوب شد پروژه‌های بسیار مهم عمرانی را اجرا کرد، تا اینکه پس از انتصابش به عنوان حاکم وقت دبی توانست ایده‌های روشنفکرانه خود در ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ... را با دست بازتری اجرایی کند. بعد از حکم امیری دبی، شیخ خلیفه بن زاید آل نهیان امیر امارات متحده عربی در همان تاریخ شیخ محمد را به نخست‌وزیری و نایب رئیسی امارات متحده عربی نیز منصوب کرد که این حکم مورد موافقت اعضای دیوان عالی امارات قرار گرفت و شیخ محمد به طور جدی‌تری پا به عرصه سیاست در جهت ایجاد تحولات بنیادین در دبی نهاد. به طوری که یک سال پس از انتصاب وی و در سال ۲۰۰۷ او استراتژی بلندمدت خود تحت عنوان «چشم‌انداز ۲۰۲۱» را اعلام کرده و دستور ملی جهت اجرای آن را صادر کرد.
یکی از تحولات بسیار مهمی که شیخ محمد در آن نقش به سزایی داشته‌است حمایت از حقوق زنان و جنبش‌های فمنیستی و در کل احقاق حقوق بانوان در عرصه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و ... بوده‌است. نتیجه این نگرش مشارکت زنان برای اولین بار در انتخابات پارلمانی امارات بود. در این انتخابات با حمایت مستقیم شیخ محمد و فعالین بنیاد زنان امارات متحده عربی ۹ نفر از « اعضای بنیاد زنان دبی » توانستند وارد پارلمان شوند. در واقع شیخ زاید در عمل نشان داد که به طور بنیادی در پی برابر ساختن حقوق زنان و مردان است چرا که از نظر او توسعه همه جانبه جز با حضور فعال زنان در اجتماع محقق نخواهد شد.
بی‌شک خدمات محمد بن راشد آل مکتوم در راه پیشرفت و مدرنیزه‌کردن کشورش مثال زدنی است از جمله این خدمات می‌توان به راه‌اندازی شرکت هواپیمایی امارات، ایجاد «دی پی ورلد»، ساخت شهر اینترنت و شهر رسانه دبی، توسعه جزایر نخل دبی، ساخت هتل برج العرب و ... اشاره کرد که در ادامه مطلب به طور کلی درباره آن‌ها خواهیم گفت. اما در میان همه این خدمات آنچه که مردم عادی بیش از همه با نام آن شیخ محمد را می‌شناسند اجرای پروژه برج خلیفه است. به طوری که خود شیخ محمد اذعان داشت که ساخت این برج یک دستاورد ملی و یک نقطه عطف تاریخی و اقتصادی نه تنها برای اهالی امارات بلکه برای تمام عرب‌ها است.
در سال ۱۹۸۵ شیخ محمد به عنوان متولی امر دستور ساخت خط هوایی امارات را صادر کرد این دستور در پی ایجاد اختلاف با گلف ایر بر سر سیاست آسمان باز دبی صادر شد. شیخ محمد ریاست این شرکت را به دایی خود شیخ احمد بن سعید سپرد و این خط هوایی با بودجه‌‌ای معادل ۷۵ میلیون دلار ساخته شد. امارات در سال ۲۰۱۳ با خرید ایرباس ای380 و بوئینگ ۷۷۷ بزرگترین سفارش هواپیما در تاریخ با پرداخت هزینه ۹۹ میلیارد دلار را ثبت کرد و بدین ترتیب خط هواپیمایی امارات را به یکی از مجهزترین و مدرن‌ترین خطوط هواپیمایی جهان تبدیل کرد.
دی پی ورلد در واقع بزرگترین اپراتور ترمینال دریایی دنیا است که دارای بیش از شصت پایانه در شش قاره جهان است. این شرکت در زمینه خدمات کشتیرانی، اپراتوری بنادر و خدمات لجستیکی فعالیت می‌کند. دی پی ورلد که در سال ۲۰۰۵ به دستور محمد بن راشد آل مکتوم راه اندازی شده بود در سال ۲۰۰۶ با خرید شرکت بزرگ پنیسولار اند اورینتال توانست در رده یکی از مهم‌ترین اپراتورهای بندر جهان جای گیرد.
در پی ایجاد تحولات پیشین، شیخ محمد آل مکتوم تصمیم خود مبنی بر ساخت یک مرکز فناوری و منطقه آزاد تجاری را اجرایی کرد. هدف شیخ محمد از اجرای این طرح آزادی بیان برای اصحاب رسانه و افزایش سرعت و بهره‌وری اینترنت در جهت ایجاد منطقه آزاد تجارت الکترونیک بود. به گونه‌ای که وقتی در سال ۲۰۰۷ در پی یک حادثه متهم به افتراء و گذراندن حکم زندان شدند شیخ محمد دستور منع بازداشت روزنامه‌نگاران را صادر کرد.
شهر اینترنتی دبی به عنوان اولین منطقه آزاد تجارت الکترونیک جهان به نیت پایگاهی استراتژیک برای همه شرکت‌هایی که در بازارهای نوظهور الکترونیکی هستند در منطقه ساحلی جمیرا و در نزدیکی منطقه تحاری جبل علی بنا شده‌است. این شهر دارای بخش‌های مختلفی مانند خدمات تجاری، توسعه نرم‌افزار، مشاوره و فروش، بازاریابی، تجارت الکترونیک و ... است که بیش از ۱۹۵ دفتر از شرکت‌های جهانی مثل مایکروسافت، کامپک، اوراکل و ... در آن فعالیت دارند. هم اکنون وسعت اینترنت این شهر بیشتر از یک و نیم میلیون فوت است که در آن بیش از ۸۵۰ شرکت با حدود ۱۰۰۰۰ کارمند مشغول به کار هستند. منطقه شهر اینترنتی دبی در سال 2011 جایزه مهم‌ترین مناطق آزاد جهان را به خود اختصاص داد.
ساخت این جزیره که از آن به عنوان هشتمین عجایب و یکی از شگفت‌انگیزترین مناطق گردشگری جهان یاد می‌شود در سال ۲۰۰۸ انجام شد. این جزیره به قدری جذاب و زیبا است که سالانه حدود پنج میلیون گردشگر با درخواست ویزای دبی صرفا جهت تماشای آن به این کشور سفر می‌کنند.در واقع این نخل از سه جزیره نخل جمیرا، نخل دیره و نخل جبل علی تشکیل شده‌است که در این میان جمیرا دارای ۱۷ شاخهٔ بزرگ است و توسط یک حصار ۱۲ کیلومتری حفاظت می‌شود. بنا به درخواست شاه محمد بن راشد آل مکتوم در ساخت این جزیره برخلاف سایر جزایر مصنوعی که از فلز و بتن ساخته شده بودند از مواد طبیعی مانند سنگ، شن و ماسه استفاده شد تا کمترین میزان آسیب به اکوسیستم و محیط زیست منطقه وارد شود. این جزیره امکانات تفریحی، مسکونی و ... بسیار لاکچری و مدرنی دارد به طوری که شما از اقامت در آن هرگز سیر نخواهید شد.
این برج ۳۲۱ متری به دستور محمد بن راشد آل مکتوم در سال ۱۹۹۹ توسط شرکت مشاورین اتکینز به رهبری تام رایت و با طراحی ریک گریگوری ساخته شد. این سازه عظیم که در رده هفتمین هتل مرتفع جهان قرار دارد دارای سوئیت‌هایی با چشم‌انداز دریا، ۹ رستوران معروف و یک اسپا با خدمات کامل در کنار دو استخر شنا و ۳۲ کابانای جذاب است. این برج تا مدت‌ها نماد شهر دبی بود که به مرور زمان و با پیشرفت دبی این نماد تغییر کرده‌است اما این مسئله چیزی نیست که به راحتی از ذهن مردم پاک شود چرا که هنوز هم می‌توان اثر آن را در پلاک‌های قدیم امارات دید.
همانکونه که در بالا اشاره شد برج خلیفه با ارتفاع ۸۲۸ متر بلندترین آسمان‌خراش دنیا است که طبق گفته شیخ محمد به نوعی نماد غرور ملت عرب شناخته می‌شود.
در اصل هدف شیخ محمد از ایده ساخت چنین برج عظبم‌الجثه‌ای تبدیل کردن گردشگری به دومین صنعت اقتصادی امارات بود تا تمرکز از فروش نفت به سمت و سوی دیگر برود. از دیگر سو شهرت جهانی این برج می‌توانست توجه جهانیان را به سمت امارات و بالاخص شهر دبی معطوف کند. در حقیقت این برج همانند یک شهر عمودی بلند است که در دل خود امکانات لاکچری فراوانی را جای داده‌است.
شیخ محمد بن راشد مکتوم را به عنوان مردی که شیفته فرهنگ و هنر عرب است می‌شناسند. در واقع او که خود با نام مستعار سلیت شعر می‌سراید به کمک و تشویق شاعره معروف فتال العرب بیش از پیش شیقته این هنر شد. به واسطه همین علاقه و احترام وی به ادبیات بود که در سال ۱۹۹۸ تصمیم به ساخت مرکزی غیرانتفاعی با هدف افزایش شناخت آداب و رسوم مذهبی و فرهنگ‌های محلی امارات متحده عربی گرفت. وی با شعار هوشمندانه «درهای باز، ذهن‌های باز» سعی در تبادل مثبت فرهنگی و ایجاد فضایی دوستانه جهت ارتباط مردم امارات با گردشگران داشت که به واقع در تحقق این امر نیز به خوبی عمل کرده‌است.
درباره علاقه شیخ مکتوم به ورزش نیز باید به این موضوع اشاره کرد که او از سنین کم سوارکاری و شکار را آموخته‌است و همین تعلیمات در کنار استعداد ذاتی او باعث شده‌است که امروزه از جمله چهره‌های برتر و مهم مسابقات اسب اصیل بین‌المللی شناخته شود. جالب است بدانید که وی از بزرگترین
دارندگان عملیات پرورش اسب در جهان به نام دارلی استاد است که مزارعی در استرالیا، ایرلند و انگلیس دارد. شیخ محمد همواره از پیشگامان کمک به موسسات فرهنگی و ورزشی بوده‌است به همین علت در پروژه‌هایی برای کمک به کشورهای در حال توسعه مانند مصر اردن، فلسطین و یمن مشارکت کرده‌است.
طبق اعلام فوربس در ژوئن ۲۰۱۰ ثروت شیخ مکتوم شاه امارات ۱۹ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار تخمین زده‌شد. هر چند که منابع مختلف ارقام متفاوتی از ثروت حال حاضر او، از ۴ میلیارد تا ۱۸ میلیارد دلار را نیز گزارش کرده‌اند. البته شیخ محمد بخش قابل توجهی از ثروت خود را صرف کارهای خیریه و کمک به توسعه بنیادهای مختلفی هم چون راه‌اندازی بنیاد محمد بن راشد آل مکتوم که بنیادی آموزشی در خاورمیانه است می کند. در سال ۲۰۰۳ نیز شهر دوستانه دبی را بنا نهاد که کم‌کم به بزرگترین مرکز تدارکات جهان برای کمک‌های انسان دوستانه تبدیل شد به گونه‌ای که اکنون این مرکز توسط ۹ آژانس سازمان ملل و۵۰ اپراتور تجاری و سازمان غیردولتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آنچه که در مطلب بالا تحت عنوان بیوگرافی محمد بن راشد آل مکتوم شاه امارات خواندید قسمتی از زندگی خصوصی، اجتماعی و سیاسی مردی است که توانسته‌است با درایت و هوشمندی خود از تهدیدها فرصت بسازد و کشور بی آب و علف خود را به قطب «ترین»های جهان تبدیل کند به طوری که دریافت ویزای دبی و دیدن شگفتی‌های آن به یکی از آرزوهای مردم در نقاط مختلف جهان تبدیل شود. چهره‌ای که امروز مردم دنیا از امارات و دبی نوین در اذهان خود دارند حاصل به خدمت گرفتن ثروت با سمت و سویی عقلایی در جهت ساخت‌وساز و آبادانی جای جای این کشور است.
